CEO nedir? CEO nasıl olunur? CEO ne iş yapar? CEO maaşları nasıldır? Daha da önemlisi sizden CEO olur mu sorusunun cevabını bu yazımızda bulacaksınız.
CEO nasıl olunur sorusuna cevap vermeden önce aşağıdaki testi çözmenizi istiyoruz ki CEO olmaya ne kadar uygun olduğunuzu görelim. Ardından tüm detayları sizlerle paylaşacağız. Ayrıca, kanalımızdaki tüm testlere buradaki meslek testleri sayfasından ulaşabilirsiniz.
Hazırsanız Teste Başlayabilirsiniz!!!
CEO Nedir? CEO Nasıl Olunur?
Youtube kanalımızda yayınladığımız videomuzda tüm detayları aktardık.
CEO Nedir?
CEO açılımı Chief Executive Officer ifadelerinin baş harflerinden oluşur, Türkçe karşılığı sık kullanılan hali ile Genel Müdür’dür.. Bir şirketin en üst kademesindeki yöneticidir. Organizasyon şemalarına da baktığımızda CEO’lar en tepededir. Her ne kadar şirketin genel yönetiminde en tepede olsa da onun da bağlı olduğu ve rapor verdiği bir yönetim kurulu da söz konusudur. Bunu da not düşelim tabi.
CEO Nasıl Olunur?
CEO ünvanını almak için aslında üç ana yol var diyebiliriz. İlki, aileniz çok zengindir, bir şirketleri vardır ve sizi de başına geçirirler. Böylece nispeten kolay yoldan CEO olabilirsiniz. Bu çok kişiye nasip olmaz, bu yazımızın konusu bu değil.
İkincisi, kendi girişiminizi kurup onun başında CEO olabilirsiniz. Özellikle girişimci ruha sahip olanlar için ideal yoldur. Amerika’da Silikon Vadisinde elinizi sallasanız CEO’ya çarptığı söylenir çünkü herkes kendi start-up’ını yani girişimini kurup kendisi için de Founder & CEO ünvanını kullanır. Tabi iş kurmak kolay bir süreç değil, oldukça risklidir. Bu da başka bir videomuzun konusudur. Üçüncüsü ise kurumsal bir firmada adım adım yükselerek CEO olabilirsiniz. Bu içeriğimizin odağı bu grup yani kurumsal bir firmada yıllar süren çabalar sonucunda büyük bir şirketin başına geçen CEO’ları analiz etmek.
Örneklem grubumuzdaki bu 100 CEO’nun en genç olanı 39 yaşında, en yaşlı olanı 56 yaşında, tüm grubun ortalama yaşı ise 48. Yani üniversiteden 23-24 yaşlarında mezun olduğunuzu düşündüğümüzde CEO olmak için kurumsal iş dünyasında ortalamada yaklaşık 25 yılınızı harcamanız gerekiyor. Deneyimlerimizden de yola çıkarak özel sektördeki kariyer yolculuğunu şöyle resmedebiliriz.
İlk 2-3 yılda size uzman yardımcılığı ünvanı verilir, 3-6 yıllık dönemde uzmana terfi edersiniz, ardında 6-10 yıllık dönemde kıdemli uzman ünvanına terfi edersiniz, burada bazı şirketler müdür yardımcısı ünvanı da kullanabiliyor. 10 yıllık deneyimin ardından da eğer gerekli niteliklere sahipseniz ve şartlar da uygunsa bir ekip yöneticiliğine rolüne terfi edersiniz. 10-20 yıllık dönemde müdürlük rollerinde, hatta bir varsa direktörlük rollerinde çalışırsınız. 20-25 yıllık dönemde genel müdür yardımcılığı yani Deputy CEO yardımcı CEO olur ardından da tüm şartlar uygunsa CEO olarak atanırsınız. Bu tarihler çok değişken olabilir. Örneğin 14-15 yıllık deneyim ile Genel müdür yardımcılığına yükselen ya da yıllarca yükselemeyip müdür kalanlar da söz konusu. Biz size bu tabloda uzun yıllardır gözlemlediğimiz yaklaşık süreleri veriyoruz.
CEO’lar Hangi Bölüm Mezunu?
Araştırmamıza göre bu 100 CEO 15 farklı bölümden mezun olmuş arkadaşlar. Buna göre 25’i işletme mezunu, 13’ü endüstri mühendisliği, sonra iktisat yani ekonomi bölümü, makine mühendisliği, elektrik elektronik mühendisliği, işletme mühendisliği, bilgisayar mühendisliği, inşaat mühendisliği, uluslararası ilişkiler ve diğerleri. Diyeceksiniz bu listede yazılım mühendisliği, mekatronik mühendisliği, yapay zeka mühendisliği, uluslararası ticaret gibi bölümler neden yok. Unutmayın CEO’ların mezun olduğu dönemler 90’lı yıllar, bu nedenle o dönemlerde zaten bu bölümler yoktu, bu açıdan listemizi daha temel, daha eski bölümler oluşturuyor.
Tabi bu temel bölümler de hala çok büyük öneme sahip. Bakmayın siz ülkemizde işletmenin değeri düşürülmüş gibi göründüğüne. Her okulda kolayca açılınca ve binlerce mezun olunca, işletme okumayın çok işsiz var deniyor. Oysa iyi şirketlerin tercihleri genelde işletme. Geçtiğimiz aylarda ülkemizde Google’ın tercih ettiği bölümler videomuzda da işletme bir numaraydı, hatta endüstri mühendisliği ikinci, iktisat ise 4. sıradaydı. Ne kadar ortaklar değil mi? Bunların tesadüf olmadığını bilmenizi isteriz.
CEO’lar Hangi Üniversite Mezunu?
Listemizde tam 12 üniversite var. Sırasıyla Boğaziçi Üniversitesi, İTÜ, ODTÜ, İstanbul, Marmara, Bilkent, Koç, Ankara, Galatasaray, Hacettepe, Yıldız Teknik, Karadeniz Teknik. Bu listede özellikle bazı özel üniversiteleri görmüyoruz çünkü onlar da ya 90’larda daha yeni açılmışlardı ya da 2000’lerde açıldıkları için mezunları genelde müdürlük rollerindeler. Yani CEO olacak kıdem sürelerine ulaşmış değiller. Geçen videomuzda hangi üniversite hangi bölüm keşke verseydiniz denmişti. Bu da üniversiteleri bölümlerle eşleştirdiğimiz tablo. Sizlere fikir vereceğini düşündük.
CEO Nasıl Olunur? Öne Çıkan Ortak Noktalar
3 ana tespitimiz var arkadaşlar. İlki CEO’ların çalıştıkları departmanlar. Bu 100 kişinin ağırlıklı olarak çalıştıkları departmanlar bu şekilde. Aslında ilk 4 sıra tüm grubun %85’ini oluşturuyor. Yani CEO’lar genelde satış, finans, pazarlama ve strateji ve iş geliştirme ekiplerinden çıktığını görüyoruz. Buradaki temel mantık şu: Şirket hangi sektördeyse, şirketin başarısı için en öncelikli fonksiyon ne ise CEO’lar da genelde oralardan çıkıyor. Örneğin, FMCG’yi ele alalım, hızlı tüketim ürünleri sektörü, yediğiniz abur cuburlardan, kullandığınız diş macunlarına, şampuanlardan mutfak deterjanlarına kadar birçok ürünü içeren sektör. Bu sektörde en önemli şey uygulanan pazarlama ve satış stratejileri ile o ürünü müşterilerin alması için her şeyin yapılmasıdır. Bu nedenle CEO’nun da muhakkak pazarlama ve satış rollerinden gelmesi beklenir.
Ya da yatırım bankacılığı sektöründeyse firma, CEO’nun finans kökenli olması çok olasıdır. Finansal analistlik yapmış, piyasayı iyi anlayan kişilerdir bunlar. Ya da teknoloji firması ise bilgi teknolojileri kökenli olması muhtemeldir. Ha şunun da altını çizelim. Tüm fonksiyonlar CEO’lar’a bağlı olacağı için bir CEO öncesinde farklı fonksiyonları deneyimlemesi istenir. Böylece CEO’luk görevi için hazır hale gelmiş olur. Örneğin, satış deneyimi varsa, bir süre pazarlama rolünde de çalıştırılır. Ya da finansçı ise rotasyon yaptırılarak bir süre satışı da deneyimlemesi istenir. Böylece CEO’luk görevine yedeklenir. Şirketlerin çok detaylı yedekleme planları vardır. Bu sayede zaten mevut CEO görevinden ayrıldığında yeni CEO’nun hazır olması sağlanır.
İşte burada ikinci tesptimiz devreye giriyor arkadaşlar. Şirketler CEO’larını ağırlıklı olarak içeriden atamaktadır. Bizim CEO’larımızın %82’si içeriden atanmıştır. Gidip de dışarıdan CEO transfer edilmemiştir. İçeriden atamak daha çok tercih edilir, çünkü o kişi uzun yıllardır o şirkette çalışıyordur, şirketin kültürünü, dinamiklerini, iş yapış biçimini yeni gelecek birine göre kat be kat fazla bilir. Az önce söylediğimiz gibi farklı ana fonksiyonları da deneyimlediyse, potansiyelini performansına yansıtıyorsa çok güçlü bir iç aday olur.
CEO Maaşları
Arkadaşlar özel sektörde birçok şirket benzer ücretlendirme yaklaşımlarını kullanır. Bu yaklaşımlar Korn Ferry ya da Towers Watson gibi danışmanlık firmalarının ücretlendirme modelleridir. Bu yapılarda da kademeler söz konusudur. CEO’ya en üst kademe verilir ve aşağıya doğru bu kademeler iner. Bir şirketin CEO’sunun kademesi bu kademeye bağlı maaşı belirlenirken de şirketin cirosu, bulunduğu sektör gibi parametreler söz konusudur. Şirketin cirosu ne kadar büyükse, CEO’nun sorumluluğu da o kadar artacağı için çok daha yüksek maaşlar ödenir. CEO’lara verilen aylık maaşlar ülkemizde genelde 6 hanelidir. Yani 100 bin -200 bin, 300 bin şeklinde diyebiliriz. Şirket ciro anlamınıda küçük bir şirketse 5 haneli olabilir ama bizim ulaştığımız 100 şirketin çoğu gerçekten devasa şirketler. 200-300 binler çok olası ücretlerdir. Yurtdışında özellikle amerikada bu maaşlar 7 haneye ulaşmaktadır. Sadece maaş değil elbette CEO’ların kazandıkları.
Şirketten şirkete değişen birçok ek ödeme paketi söz konusudur. Bazı şirketler kardan pay verir, bazı şirketler hisse verir, bazıları hatta hemen hepsi yıllık prim ödemesi yapar. Bu da normal maaşına ek tek seferde 2-3 milyonu bulan ya da aşan ekstra ödemeler anlamına gelir. Yan haklar da yine şirketten şirkete değişkenlik gösterse de yine de genelde benzerdir; özel şoförlü lüks arabalar, konaklanan villalar, yurtiçi yurtdışı seyahat paketleri, özel sağlık paketleri, bireysel emeklilik paketleri ve daha birçok avantaj CEO’lara şirketler tarafından sunulmaktadır. Yani CEO olduktan sonra parayla ilgili pek de derdiniz kalmaz arkadaşlar. Tabi her şeyin bir bedeli var, CEO’lar kendisini işe alan Yönetim Kuruluna, hissedarlara sürekli rapor vermek zorunda kalan, oldukça stresli rollerdir. Bunun da altını çizmemiz gerekli.
